Rodzaj zagrożenia:
I. Obciążenie fizyczne narządu mowy (dotyczy wszystkich grup nauczycieli)
Przyczyny zagrożenia:
1. brak umiejętności operowania głosem jako narzędziem pracy, przeciążenie strun głosowych, 2. wysuszenie błon śluzowych, 3. podrażnienie górnych dróg oddechowych kurzem i pyłem kredowym.
Skutki zagrożenia (możliwość wystąpienia):
• choroba zawodowa związana z nadmiernym wysiłkiem głosowym (guzki śpiewacze, niedowład strun głosowych, zmiany przerostowe), • nieżyt krtani wywołany przez powtarzającą się infekcję górnych dróg oddechowych.
Działania korygujące lub zapobiegawcze (przykładowe):
• profilaktyczne badania laryngologiczne co 2 lata, • nie przekrzykiwanie, • częste picie letniej lekko posłodzonej wody, herbaty ziołowej, • stosowanie aktywizujących metod nauczania, • wycieranie tablicy kredowej na mokro, • utrzymywanie miejsc gromadzenia się kurzu w czystości, • nauka mówienia przeponowego, • unikanie przeciągów. • wymiana tablicy
Rodzaj zagrożenia:
II. Przeciążenie wzroku i słuchu (dotyczy wszystkich grup nauczycieli, a szczególnie informatyki).
Przyczyny zagrożenia:
1. niewłasciwe oświetlenie,
2. wzmożona koncentracja uwagi,
3. hałas czyniony przez uczniów na przerwach,
4. praca z komputerem przed ekranem monitora,
5. praca z tekstem.
Skutki zagrożenia (możliwość wystąpienia):
• pogorszenie ostrości widzenia, • rozdrażnienie psychiczne, • ból głowy, • osłabienie organizmu.
Działania korygujące lub zapobiegawcze (przykładowe):
• okresowe i kontrolne badania lekarskie, • badanie środowiska pracy(oświetlenie, poziom hałasu), • przy dużym nasłonecznieniu stosowanie żaluzji, • pastelowe kolory ścian gabinetów lekcyjnych, • relaksacja wzroku, przerwy śródlekcyjne, rośliny ozdobne, • stosowanie okularów ochronnych z powłokami antyrefleksyjnymi przy pracy z komputerem.
Rodzaj zagrożenia:
III. Obciążenie nerwowo psychiczne (dotyczy wszystkich nauczycieli).
Przyczyny zagrożenia:
1. odpowiedzialność za zdrowie i bezpieczeństwo dzieci i młodzieży,
2. niebezpieczne postawy młodzieży,
3. konflikty w relacjach z rodzicami, dziećmi, przełożonymi,
4. zbyt liczne klasy.
Skutki zagrożenia (możliwość wystąpienia):
• depresja, nerwice, stres, wypalenie psychiczne, • towarzysza temu: pogorszenie samopoczucia wyczerpanie psychiczne, znużenie, zmęczenie, wrogość do innych, brak jakiejkolwiek satysfakcji z wykonywanej pracy, • skłonność do nadmiernego palenia tytoniu, nadużywanie alkoholu, brak apetytu, skłonność do popełniania błędów.
Działania korygujące lub zapobiegawcze (przykładowe):
• wiczenia relaksacyjne, • urlopy dla podratowania zdrowia, • sanatoria, • warsztaty terapeutyczne, • szkolenia i warsztaty dla nauczycieli, • pomoc starszych i doświadczonych kolegów, życzliwość i troska przełożonych, • nie przekraczanie dopuszczalnej liczby uczniów w jednej klasie.
Rodzaj zagrożenia:
IV. Zagrożenie biologiczne (dotyczy wszystkich nauczycieli).
Przyczyny zagrożenia:
1. kontakt z chorymi uczniami na choroby wirusowe, bakteryjne i grzybicze.
Skutki zagrożenia (możliwość wystąpienia):
• stałe narażenie na choroby zakaźne, a w tym: wirus ospy lub półpaśca, wirus grypy, zapalenia wątroby, zapalenia gardła i krtani.
Działania korygujące lub zapobiegawcze (przykładowe):
• szczepienia ochronne, • utrzymywanie należytego stanu sanitarno- higienicznego szkoły, • profilaktyczna opieka lekarska.
Rodzaj zagrożenia:
V. Zagrożenie chemiczne (dotyczy szczególnie nauczycieli pracowni chemicznej).
Przyczyny zagrożenia:
• bezpośredni kontakt z odczynnikami chemicznymi: kwasami, zasadami, solami, • metalami ciężkimi typu ołów, rtęć, • kontakt z kredą.
Skutki zagrożenia – możliwość wystąpienia:
• zatrucia ostre lub przewlekłe, • podrażnienia, • uczulenia, • kaszel, suchość w gardle, • pylica płuc.
Działania korygujące lub zapobiegawcze (przykładowe):
• profilaktyczna opieka lekarska , • założenie karty charakterystyki chemicznej, substancji chemicznej (instrukcja obsługi), • przestrzeganie regulaminu pracowni chemicznej.
Rodzaj zagrożenia:
VI. Obciążenie statyczne układu mięśniowo szkieletowego (dotyczy wszystkich grup nauczycieli).
Przyczyny zagrożenia:
• regularne siedzenie w pochylonej pozycji przez dłuższy czas, • korzystanie ze zbyt małych krzeseł.
Skutki zagrożenia (możliwość wystąpienia):
• dyskomfort, • ból pleców, • choroby kręgosłupa.
Działania korygujące lub zapobiegawcze (przykładowe):
• przerwy w pracy, • ćwiczenia korygujące, • stosowanie odpowiednich mebli, • częsta zmiana pozycji podczas prowadzenia lekcji.
Rodzaj zagrożenia:
VII. Zagrożenie fizyczne.
Przyczyny zagrożenia:
• mikroklimat pomieszczeń lekcyjnych, • niskie temperatury pomieszczeń w okresie późno jesienno-zimowym, • wysoka wilgotność pomieszczeń na parterze szkoły, • hałas na korytarzach w czasie przerw, • zapylenie pomieszczeń np. sali gimnastycznej, korytarze.
Skutki zagrożenia (możliwość wystąpienia):
• utrata ciepła sprzyja wzrostowi zapadalności na choroby przeziębieniowe, • przewlekłe schorzenia układu oddechowego, gościec i inne, • ogólne zmęczenie hałasem (obniżenie sprawności myślenia, koncentracji uwagi).
Działania korygujące lub zapobiegawcze (przykładowe):
• wymiana lub uszczelnienie okien w gabinetach, • utrzymywanie w miarę możliwości stałej temperatury gabinety - co najmniej 15 C, sale gimnastyczne - 15 C, biura-18 C, korytarze - 16 C przy względnej wilgotności powietrza - 40-60%, • unikanie pracy i nauki w pomieszczeniach, w których w okresie mrozów lub niskich temperatur trudno jest utrzymać właściwe warunki klimatyczne pracy i nauki, • wietrzenie sal w tym również sali gimnastycznej, • systematyczne i bardzo dokładne sprzątanie sal również „na mokro” • zastosowanie wentylatorów, • dbanie o właściwy wypoczynek nauczycieli w czasie przerwy od zajęć, • wygłuszenie pokoju nauczycielskiego, a przy dużej liczbie nauczycieli wygospodarowanie większego pomieszczenia.
Przy opracowaniu powyższej analizy korzystałem z następujących materiałów źródłowych:
- Poradnik BHP dyrektora szkoły wydany przez MEN,W-wa 1998 r. - Poradnik dyrektora szkoły w zakresie organizowania dla nauczycieli różnych form szkolenia bhp wydany przez MEN, W-wa 1999 r. - D. Smoliński – Ocena ryzyka zawodowego. Przykłady obliczeń, wzory dokumentacji, procedury postępowania ODDK Gdańsk 1999 r. - L. Skuza - Co warto wiedzieć o ryzyku zawodowym. ODDK Gdańsk 1.
Opracował i przedstawił: Krzysztof Koziołek. |